Emoties en gevoelens spelen een belangrijke rol in ons leven (en binnen de Haptotherapie). Ze zijn er altijd. Ook wanneer we dat niet willen. Ook wanneer het ‘even niet zo goed uitkomt’ hebben ze invloed op onder andere onze ademhaling, spierspanning, bloeddruk en de werking van onze organen.
Evolutionair gezien zijn emoties veranderingen in het lichaam met als doel om onze kans op overleven te vergroten. Het gaat om onbewuste reacties op zowel bedreigingen als kansen in het leven. Emoties zijn overigens volstrekt automatische reacties. Ze zijn vele malen sneller dan ons rationele handelen. Ze spelen al een rol voordat we het merken. Natuurlijk kunnen we ons vervolgens wel bewust worden van deze emoties, maar tegen die tijd zijn er al allerlei processen in ons lijf in gang gezet.
Ook zijn emoties universeel. Dit wil zeggen dat iedereen dezelfde emoties - weliswaar op verschillende momenten en naar aanleiding van verschillende gebeurtenissen - ervaart. Onze emoties zijn zelfs vergelijkbaar met die van andere diersoorten. De vier basisemoties zijn blij, boos, bang en bedroefd.
Hoewel de de termen Emoties en Gevoelens veelal door elkaar gebruikt worden, is er wel degelijk een verschil. Wanneer we ons bewust worden van onze emoties, spreken we van gevoelens. Gevoelens gaan dus eigenlijk een stap verder en zitten meer in het bewustzijn. Ze zijn meer psychologisch van aard en hebben te maken met de vertaling van emoties. Gevoelens worden dan ook wel secundaire emoties genoemd, omdat ze vaak in het verlengde van de basale of primaire emoties liggen.
Zo starten we pas met het ervaren van gevoelens als emoties ons brein binnendringen. Voelen is als het ware het vormen van een beeld van wat er in onszelf gaande is als we een emotie hebben. Gevoelens bestaan pas als we ze bewust maken, onderzoeken en benoemen.
Gevoelens kunnen gezien worden als nuanceringen van lichamelijke reacties en zorgen er zo voor dat we de emoties ook echt kunnen ervaren. Voorbeelden van gevoelens zijn ondermeer: gewaardeerd voelen, dankbaarheid, eenzaamheid, tevredenheid of het voelen van schuld of schaamte.
Het is natuurlijk niet zo dat we ons gevoel ook altijd direct leren volgen. Het feit dat wij als mensen in staat zijn om na te denken over wat we voelen geeft ons de mogelijkheid om keuzes te maken over wat we willen en kunnen doen met onze emoties. Hierover later meer..