HELDER EN SCHERP DOOR DRUK

HELDER EN SCHERP DOOR DRUK

Mensen in mijn vak, maar ook sporters, lijken toch wel een beetje verslaafd aan de adrenaline die spanning en druk met zich meebrengt. We zoeken de druk allemaal op. Er is sprake van een soort drang om mee te blijven doen. Te scoren, de zalen vol te krijgen. In Nederland heerst een enorme afrekencultuur. Je bent zo goed als je laatste goal of je laatste hit. Toch blijft het belangrijk om in te zien dat de wereld niet vergaat als succes even uitblijft. We zijn geen soldaten die uitgezonden worden naar oorlogsgebieden. Mensen die voor hun beroep daadwerkelijk te maken hebben met extreme en seri…

CONTROLE EN AFHANKELIJKHEID

CONTROLE EN AFHANKELIJKHEID

Wanneer ik het gevoel ervaar dat ik op het punt sta om de controle te verliezen, ervaar ik druk. Ik weet dan even niet meer hoe ik het allemaal moet doen. Waar ik moet beginnen en wat de stappen zijn die ik moet ondernemen. Ik heb het dan niet meer op een rijtje in mijn hoofd. Het overzicht is weg. Dit gevoel wordt naar mijn mening extra versterkt wanneer je je in een prestatiegerichte omgeving bevindt. Een omgeving waarin iedereen zijn successen laten zien en deze successen er ook daadwerkelijk toe doen.   Als je constant van anderen hoort hoe lekker het gaat, zorgt dit er nu eenmaal voor…

DENKEN OF PIEKEREN

DENKEN OF PIEKEREN

Denken kan emoties aanwakkeren en leiden tot verkramping of vermindering van prestaties. Een heftige vorm van denken is piekeren. Piekeren - in het Engels niet voor niks ‘catastrophizing’ genoemd - kan makkelijk leiden tot gevoelens van angst of paniek. Door je heel erg druk te maken over een situatie die zich mogelijk in de toekomst voor zou kunnen doen, bijvoorbeeld het optreden van gezondheidsproblemen, kunnen er in het hier en nu heftige emoties worden opgeroepen. Emoties waar je op dit moment niets mee kunt. Je maakt je op zo’n moment druk om de ‘wat als’- momenten en bent dan niet in sta…

DRUK, SPORT EN GEZONDHEID

DRUK, SPORT EN GEZONDHEID

Acht jaar lang heb ik in Italië gevolleybald. Het land waar je, wat volleybal betreft, wilt zijn. Al vroeg in mijn carrière kreeg ik de kans om daar te spelen. Geweldig natuurlijk. Wel werd ik als jonkie onderdeel van een team waarin iedereen meer bereikt had dan ik. Meer had gewonnen, meer ervaring had. Toen de kranten ook nog eens begonnen te schrijven dat ik een miskoop was, kwam de onzekerheid. Dit was echte druk. Natuurlijk wist ik dat zij, de journalisten, niet degene waren die verstand hadden van volleybal. En normaliter trek ik me ook weinig aan van wat mensen met weinig verstand van i…

MEZELF VINDEN

MEZELF VINDEN

Ik kom uit een gezin waarin altijd hard gewerkt werd. Ik kan wel zeggen dat het leven echt in het teken van het werk stond. Ik paste mij aan de omstandigheden aan. Als kind al. Ik zorgde vooral dat ik niet te veel opviel. Niet in de weg liep. Nu, vele jaren later merk ik wat dit met mij heeft gedaan. Welk effect dit op mij heeft gehad en hoeveel last ik hier nu van heb. De geschiedenis leek zich voor mij al snel te herhalen. Ik trouwde een man die zich ook vooral richtte op zijn carrière. Ook ik legde lat op professioneel gebied hoog. Ik stapte als volwassen vrouw eigenlijk zo weer in mijn le…

DENKEN

DENKEN

De mens onderscheidt zich van andere (dier) soorten door het vermogen te kunnen denken. Onder andere over emoties. Dit geeft de mogelijkheid om adequaat met emoties om te kunnen gaan. Denken kunnen we omschrijven als het vermogen van mensen om ideeën en voorstellingen van de werkelijkheid te vormen in het hoofd. Via het denken worden situaties, gebeurtenissen en de gevoelens die we ervaren geïnterpreteerd. Zo geldt dat twee mensen een situatie die ze allebei meemaken op een eigen manier betekenis kunnen geven. De manier van denken over die situatie, de mentale opstelling, kan invloed hebben…

BELASTING EN BELASTBAARHEID

BELASTING EN BELASTBAARHEID

Als ik denk aan stress, denk ik aan een ongezonde mentaal bedreigende situatie. Ik associeer stress met negativiteit. Iets waarvan je wilt vluchten. Spanning daarentegen is iets totaal anders. Dit kan je juist helpen om tot een bepaalde prestatie te komen. Of er sprake is van stress of spanning heeft naar mijn mening alles te maken met belasting en belastbaarheid. Wanneer de belasting die je ervaart je belastbaarheid overstijgt, zal gezonde spanning omslaan in ongezonde stress. Persoonlijk ervaar ik zelden of nooit stress of druk. Natuurlijk heb ik aan projecten gewerkt waarin de belangen gr…

RUIMTE MAKEN VOOR ANDEREN

RUIMTE MAKEN VOOR ANDEREN

30 jaar heb ik bij de bank gewerkt. Ik begon daar als jonge man. Eigenlijk zonder vooropleiding, zonder ervaring. Dat is, of was, denk ik wel het mooie aan werken voor een bank. Je kreeg alle kansen, werd intern opgeleid, kon je ontwikkelen. ⁣⁣Ik werd ouder en dit 'ontwikkelen' ging steeds moeilijker. Het leren ging langzamer en de druk om de verplichte diploma's te halen werd groter. Ik begon later thuis te komen van werk. Kon het tempo niet meer bijhouden. Het leren, wat ik normaal altijd 's avonds deed, ging niet meer. Het verschoof naar het weekend. Slokte meer en meer van mijn privéleven…

AUTONOMIE

AUTONOMIE

Autonomie betekent in letterlijke zin het bepalen en volgen van je eigen wetten (𝘢𝘶𝘵𝘰𝘴 = zelf; 𝘯𝘰𝘮𝘰𝘴 = wet). Voor een autonoom land gaat dat letterlijk op, recht op zelfbestuur. In de psychologie betekent het dat je emotioneel onafhankelijk bent. Dat je in staat bent je eigen leven vorm te geven en je eigen keuzes te maken. Je bent je dan bewust van wat er in jezelf speelt en in staat om dat af te stemmen met de mensen om je heen zonder van hen afhankelijk te zijn. Dat wil zeggen: zonder je beslissingen aan te passen aan de hand van wat anderen ervaren en van je zouden willen. Dit be…

GEEN DRUK

GEEN DRUK

Gek genoeg heb ik zowel in mijn zakelijke als in mijn persoonlijke leven nooit druk ervaren. Niet als voetbalspeler, niet als trainer, niet als vader en niet als man. Ik heb een natuurlijke overtuiging dat de dingen die ik doe goed zijn. Natuurlijk voel ik weleens spanning. Spanning die voor mij te maken heeft met het ‘stukje datje niet in de hand hebt’. Het deel dat je niet onder controle hebt. Maar dit ervaar ik niet als druk. Druk betekent voor mij de twijfel of je kan voldoen aan een verwachtingspatroon. Als je aangeeft geen druk te ervaren, doet dit iets met je imago. Als speler wordt j…

MAN / VROUW

MAN / VROUW

Eigenlijk ben ik nooit bezig geweest met mijn vrouw-zijn. Ik wil ook helemaal niet als feminist worden gezien. Er überhaupt mee bezig zijn dat het zijn van man of vrouw van invloed kan zijn op hoe anderen naar je kijken. Op je positie in deze maatschappij. Maar hoe verder ik kom in mijn leven, hoe meer ik ook bereik, hoe duidelijker het voor me wordt dat mijn vrouwelijkheid wel degelijk invloed heeft. Dat je als jonge vrouw toch altijd iets extra’s te bewijzen hebt. Je uiterlijk altijd een rol speelt. Dat wanneer je met mannen bent je – zelfs door andere vrouwen – in eerste instantie eigenlij…

AANPASSEN EN INPASSEN

AANPASSEN EN INPASSEN

Iedereen heeft in zijn leven te maken met de meningen en verwachtingen van anderen. We leven nu eenmaal samen met elkaar en zijn geen solitaire wezens. In sommige gevallen word je zo blootgesteld aan de meningen van anderen, dat het moeilijk kan zijn om bij jezelf te blijven. Het vinden van de juiste balans tussen jezelf aanpassen aan de ander en het daadwerkelijk trouw kunnen blijven aan jezelf is erg belangrijk. Wanneer we ons te veel aanpassen, leveren we ook te veel van onszelf in. Dit leidt eigenlijk altijd tot vermindering van kwaliteit van leven, maar het kan ook directe lichamelijke,…

DEADLINES, VERWACHTINGEN EN IMPACT

DEADLINES, VERWACHTINGEN EN IMPACT

Je zou kunnen zeggen dat ik mijn hele werkende leven onder druk staat. In de 40 jaar dat ik actief ben in het vak is er nooit een rustig jaar geweest. Nooit een jaar waarin er geen zaken, primeurs of affaires op mijn pad zijn gekomen. Nooit een jaar waarin ik het kalm aan heb gedaan. Misdaad is iets dat altijd op mijn pad komt. De combinatie van nieuwsgierigheid, werkkracht en mijn talent voor het onderkennen van dingen die niet kloppen, dragen hieraan bij. Zeventien jaar lang heb ik mijn televisieprogramma gemaakt. Achteraf kan ik wel zeggen dat dit de jaren zijn geweest waarin ik het meest…

SAMEN OF ALLEEN

SAMEN OF ALLEEN

Binnen mijn werk heb ik veel momenten van druk ervaren. Harde deadlines, opdrachten die in elkaar overlopen, cliënten of teamleden die hun beloftes niet nakomen. Als ik denk aan de momenten dat ik de meeste druk heb ervaren, zijn dit eigenlijk nooit de momenten waarbij de ‘objectieve’ druk het grootst was. Op de één of andere manier zorgt een (bijna) onmogelijk deadline juist voor verbroedering. Zowel met de klant als met collega’s. Deze verbroedering werkt op haar beurt druk verlagend. Natuurlijk, het werk moet af. Er staat iets belangrijks op het spel. Er moet hard gewerkt worden. Maar wanne…

CONTROLE

CONTROLE

Het leveren van een prestatie, het verleggen van grenzen of iets doen wat je lastig vindt, kan een zekere mate van angst en ongemak oproepen. In veel gevallen is die angst gebaseerd op het verlangen om de uitkomst in hand te hebben. Onzekerheid over het eindresultaat, niet weten of iets goed komt, leidt tot druk. Het is echter belangrijk om je hierbij te realiseren dat onzekerheid nu eenmaal bij het leven hoort. Hoe hard je ook werkt, hoeveel voorbereidingen je ook treft, het is nooit mogelijk om alles onder controle te krijgen. Er zullen altijd factoren zijn die zorgen voor onzekerheid en die…

VRIJ EN AUTONOOM

VRIJ EN AUTONOOM

Vrijheid, autonomie, onafhankelijkheid en zelf kiezen wat goed voor me is. Belangrijke thema’s in mijn leven. Wanneer ik het gevoel heb niet mijn eigen keuzes te kunnen maken, ervaar ik dit direct als druk. Een druk die er al in meerdere gevallen toe heeft geleid dat ik ‘vlucht’. Ergens mee stop en opnieuw ga beginnen. Hoe groot mijn kansen op succes ook kunnen zijn. Wat anderen er ook van vinden. Ik wil niet iemand anders zijn droom leven, maar mijn eigen leven leiden. Mijn doel is een carrière gefocust op de lange termijn. Geen kortstondige successen. Lang kunnen genieten van het spelen, mij…

THUIS IN MIJZELF

THUIS IN MIJZELF

Het ervaren van druk is geloof ik altijd wel onderdeel van mijn leven geweest. Zowel privé als tijdens opleidingen en werk. In mijn jeugd ervaarde ik al druk bij het sporten. Ik wilde nu eenmaal een bepaald niveau bereiken. Ik ben iemand die goed onder druk weet te presteren. Ik ben resultaatgericht. Ook ben ik een perfectionist. Ik wil het altijd goed doen. Voor mezelf, maar ook voor anderen. Ik wil graag mijn visitekaartje achterlaten. Ik ben 46 jaar, getrouwd, moeder van een zoon van 18, zus van een broer, broertje en een zusje en dochter van een Turkse vader en een Nederlandse moeder. Zo…

VOELEN, DENKEN EN HANDELEN

VOELEN, DENKEN EN HANDELEN

Emoties overkomen ons. Ze doen iets met ons zonder dat we hier direct controle over hebben. Toch hebben we wel invloed op hoe we met onze emoties omgaan. Zo zijn mensen in staat emoties te negeren, weg te drukken, te ontkennen of anderzijds juist te erkennen, herkennen en ze serieus te nemen. We kunnen ons voor onze emoties openstellen of ons ervoor afsluiten. Afsluiten voor emoties betekent overigens niet dat de emoties er dan niet meer zijn. Emoties zijn er namelijk hoe dan ook. Eigenlijk houdt het vooral in dat het contact met de emotie is verbroken.In sommige gevallen kiezen we ervoor om e…

LEVEN IN PLAATS VAN OVERLEVEN

LEVEN IN PLAATS VAN OVERLEVEN

Een aantal maanden geleden stortte ik in. Ik bezocht met mijn dochter het theater en voelde dat ik flauw ging vallen. Het gevolg van te lang niet naar mijn lichaam luisteren. Je lijf maait je dan vanzelf onderuit. Eigenlijk was ik al sinds het overlijden van Antonie aan het overleven. Druk is ook het alleen voor je kinderen moeten zorgen terwijl je aan het rouwen bent. Ik zat er dusdanig doorheen dat ik bijna de hoop had opgenomen te worden. Om maar even niks te hoeven. Een duidelijk signaal dat het anders moest. ⁣ ⁣ Het was niet de eerste keer dat mijn lichaam mij dit vertelde. Ik heb jaren…

INLEVEN

INLEVEN

Het bizarre van druk is dat het al snel voelt alsof alleen je eigen druk bestaat. Of alleen jouw druk ertoe doet. Ik betrap mezelf er steeds vaker op dat ik de druk van anderen bagatelliseer. Hoe kan iemand die 'maar' drie dagen werkt nou druk ervaren? Waar ligt iemand 's nachts nou wakker van als diegene amper verantwoordelijkheden heeft? Alsof je het alleen druk mag hebben, of zelfs druk mag voelen, als je op De Zuidas - 7 dagen per week en 12 uur per dag - werkt. ⁣⁣ ⁣⁣ Ik probeer mezelf er steeds vaker aan te herinneren dat druk voor iedereen iets anders is. Dat wat de één als druk ervaar…

EMOVERE - NAAR BUITEN BEWEGEN

EMOVERE - NAAR BUITEN BEWEGEN

Het woord emotie is afkomstig van het Latijnse  Emovere. Hier zit het woord bewegen in (to move) en het voorvoegsel e staat voor naar buiten. Het betekent dus letterlijk naar buiten bewegen. Emoties bestrijden of bevechten lijkt dan ook zinloos te zijn. Ook wanneer we dat niet willen, zoeken ze altijd hun weg naar buiten. Sterker nog, emoties hebben de neiging naar buiten te treden met de kracht waarmee ze daarvoor zijn weggedrukt. Vroeg of laat komt een emotie eruit. Vaak met een grotere kracht dan de actuele situatie vraagt. Juist omdat er zoveel is opgekropt. Op korte termijn kan het je hel…

TECHNIEK, HARD WERKEN EN APPLAUS

TECHNIEK, HARD WERKEN EN APPLAUS

Druk die niet alleen voelbaar is, maar ook direct invloed heeft op je presteren. Een fenomeen dat overduidelijk van toepassing is op de showbizz-wereld. Ik heb de druk anderen zien beïnvloeden, zien blokkeren. Maar ook mij heeft het niet overgeslagen. Ook ik heb gevoeld wat druk met je kan doen. Ik moet dan direct terugdenken aan de titelrol die ik mocht zingen in een opera over Julius Caesar in het begin van mijn carrière. Ik deelde die rol met een andere bariton. Een meer ervaren en bekendere zanger. Hij was dan ook degene die de première mocht zingen. En dat ging mis. Heel erg mis. Direct…

ZIJN WIE JE BENT

ZIJN WIE JE BENT

Ongeveer twee weken voordat Corona Nederland teisterde maakte ik een - voor mij - belangrijke beslissing. Ik koos ‘even’ voor een sabbatical. Wat dat dan ook zou mogen gaan betekenen. Ik had al te lang vol gas gegeven. Alles was strak onder controle, maar wanneer er van het plan moest worden afgeweken, was dit wel een dingetje. Mijn lontje werd alsmaar korter en vooral mijn gezin was hier de dupe van. ⁣ ⁣ Ik ben een enorm prestatiemens en een dergelijke beslissing nemen, was dan ook zeker niet gemakkelijk. Dat ik dit toch heb gedurfd, is het gevolg van een interessant groeiproces d…

EMOTIES EN GEVOELENS

EMOTIES EN GEVOELENS

Emoties en gevoelens spelen een belangrijke rol in ons leven (en binnen de Haptotherapie). Ze zijn er altijd. Ook wanneer we dat niet willen. Ook wanneer het ‘even niet zo goed uitkomt’ hebben ze invloed op onder andere onze ademhaling, spierspanning, bloeddruk en de werking van onze organen.Evolutionair gezien zijn emoties veranderingen in het lichaam met als doel om onze kans op overleven te vergroten. Het gaat om onbewuste reacties op zowel bedreigingen als kansen in het leven. Emoties zijn overigens volstrekt automatische reacties. Ze zijn vele malen sneller dan ons rationele handelen. Ze…

DRUK ALS ONDERDEEL VAN HET LEVEN

DRUK ALS ONDERDEEL VAN HET LEVEN

Als adviseur en partner van een internationaal kantoor, is druk iets dat erbij hoort. Het is onderdeel van het werk. Het leven. Dit begint eigenlijk al op de universiteit. Deze wereld is altijd ontzettend streberig geweest. Er geldt een enorme prestatiedrang. Mensen houden elkaar in de gaten. Letten op elkaars cijfers. Beconcurreren elkaar om een plekje te kunnen krijgen bij één van de prestigieuze kantoren. Ook ik voelde die druk toen al. Net als ik de druk nu, binnen het werk, voel. De druk tot presteren, het leveren van kwaliteit en het halen van deadlines, is altijd aanwezig. Natuurlijk be…

SURINAAMS EN NEDERLANDS

SURINAAMS EN NEDERLANDS

Zonder ooit in Suriname te zijn geweest, is de impact van Suriname op wie ik ben en wat ik doe enorm. Als kleine jongen kwam ik er al snel achter dat er voor mij geen rolmodel op de Nederlandse televisie was met wie ik mij kon identificeren. Niemand op wie ik leek en niemand⁣ tegen wie ik op kon kijken. ⁣⁣Nu merk ik dat door te doen wat ik het liefste doe, ik zelf misschien wel als zo een rolmodel, een voorbeeld, kan worden gezien. Maar wil ik dit wel? Diep in mijn hart denk ik van wel, maar er is ook twijfel. Dit is namelijk ook meteen de grootste druk die ik ooit heb gevoeld. Ik zou willen d…

COMPETITIE

COMPETITIE

In onze huidige maatschappij lijken we steeds meer elkaars concurrenten te worden in de manier waarop we samenleven en samenwerken. Met een zekere mate van concurrentie is uiteraard niks mis. Sterker nog, dit hoort voor een deel ook bij onze biologische aard. Mensen zijn sociale wezens die afhankelijk van elkaar zijn, maar we kunnen elkaar door onderlinge competitie ook stimuleren.Wanneer deze concurrentie echter een strijd wordt en de boventoon gaat voeren – zoals bijvoorbeeld het geval is binnen bedrijven waarbij mensen constant met elkaar worden vergeleken en zelfs worden beoordeeld en belo…

RESET

RESET

⁣In eerste instantie voelde ik best veel angst - zelfs wel een beetje paniek - toen Corona ook in ons land opdook. We zaten midden in een verhuizing en toen de laatste spullen waren overgebracht en ons oude huis was opgeleverd, sloten we ons dan ook op. Alleen wanneer het echt noodzakelijk was, gingen we naar buiten.⁣⁣Ik merk dat dit nu verandert. De houdbaarheidsdatum om zo te leven is een beetje verstreken. Sociale contacten zijn wat mij betreft een levensbehoefte. Zonder contact en zonder af en toe even goed te lachen, voelt alles nog zwaarder. Natuurlijk kun je altijd ziek worden en bestaa…

ALLES NIEUW

ALLES NIEUW

Ik voel druk in nieuwe situaties. Elke keer als ik iets nieuws moet doen, voel ik de druk om het goed te doen. Er komt dan een soort onrust in mijn hoofd. Ik ben continu aan het nadenken en de radartjes blijven maar draaien. Dit geldt ook tijdens mijn werk als huisarts. Ik ben een beginnende dokter, terwijl het echt een ervaringsvak is. Ik moet nog verder leren vertrouwen op mijn eigen gevoel. Mijn eigen inschatting van wanneer iemand met een gerust gevoel naar huis kan gaan en wanneer er meer aan de hand is.⁣⁣Door Corona zijn er nu heel veel van dit soort nieuwe situaties. Alles is nu voo…

CONTACT

CONTACT

CONTACT Met jezelf Met de ander Met de wereld Met de natuur Met je gevoel Met je behoeften Met je grenzen Met je verstand Met je doelen Met je kwaliteiten Met je beperkingen Wanneer we het hebben over contact, gaat het niet alleen maar om het contact met iemand anders. Contact houdt niet enkel in het in verbinding staan met een ander persoon. Contact betekent ook het in verbinding staan met wie je zelf bent en met de wereld om je heen in het algemeen. Contact heeft zowel iets naar binnen gerichts als iets naar buiten gerichts. Alles is met elkaar in verbinding. In het contact m…

ROEL

ROEL

De eerste persoonlijke verhalen die wij delen zijn onze eigen verhalen. Dit om ons alvast een beetje te leren kennen en ook onze eigen emoties en gevoelens hier te laten zien.   RUST en ONRUST Voor het eerst in mijn werkzame leven ben ik vrij zonder op vakantie te zijn. Nooit eerder was ik zoveel thuis. Best een verandering opeens. Ik ben gedwongen thuis, zonder dat mijn vrouw thuis is. Zij is vorig jaar na een kort ziekbed overleden. Best een confrontatie dus. Na Jolanda haar overlijden was ik ervan overtuigd dat de beste manier om hiermee om te gaan is om te proberen ‘gewoon’ door te leve…

ROBIEN

ROBIEN

De eerste persoonlijke verhalen die wij delen zijn onze eigen verhalen. Dit om ons alvast een beetje te leren kennen en ook onze eigen emoties en gevoelens hier te laten zien. TEGENSTRIJDIGHEDEN Als je mij anderhalf jaar geleden verteld had dat mijn lieve mama er nu niet meer zou zijn en de hele wereld in lockdown zou zitten, had ik je niet geloofd. Het is ongelooflijk hoeveel er kan gebeuren in zo een korte tijd. Van veilig en vertrouwd naar een compleet ander bestaan waarin ik voor mijn gevoel alles opnieuw moet uitvinden. Corona staat voor mij symbool voor zoveel tegenstrijdigheden. De a…

DIT ZIJN WIJ

DIT ZIJN WIJ

Dit zijn wij Roel Klaassen en Robien Roet-Klaassen.Vader en dochter. Roel (58) is van origine fysiotherapeut en sinds bijna 30 jaar aan het werk als haptotherapeut. Haptonomie is de leer van het menselijk gevoelsleven. Zo zijn we zoveel bezig met denken dat we soms vergeten dat we ook nog van alles kunnen voelen. In de haptonomie wordt het vermogen om te voelen aangesproken, waardoor denken en voelen samen richting kunnen geven aan de keuzes die je maakt in het leven. Robien (31) is in 2016 afgestudeerd als registeraccountant en heeft een aantal jaar als controlerend accountant gewerkt bij…

DRUK

DRUK

We zijn druk, we voelen druk en we maken ons druk. We hebben het er dus maar druk mee, met die ‘druk’. Dit zijn de eerste woorden van ons boek ‘Omgaan met Druk’ dat in juni 2019 is verschenen en dat wij samen met Bob Boot hebben geschreven . Aan de hand van de verhalen van toppresteerders - Isa Hoes, Peter R. de Vries, Angela Groothuizen, Candy Dulfer, Ruud de Wild, Dick Berlijn, Marco Bakker, Werner Kolf, Maurits Hendriks, Shary-An Nivillac, Bas van de Goor, Paul Römer, Robert Maaskant en Lauren Stam - en inzichten uit de haptonomie, schrijven we over de rol die druk in ons leven speelt en o…